Türkiye Deprem Tehlike Haritası Nasıl Kullanılır? Deprem Riski Nasıl Sorgulanır?
4 min readKahramanmaraş depremlerinde arama kurtarma çalışmaları devam ediyor. Yaşanan felaket deprem gerçeğini bir kez daha gündeme getirdi. Türkiye Deprem Tehlike Haritası da bu süreçte internette çok arananlar arasında. Peki Türkiye Deprem Tehlike Haritası nasıl kullanılır? Deprem riski nasıl sorgulanır?
Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde saat 4.17’de 7,7; Elbistan ilçesinde saat 13.24’te 7,6 büyüklüğünde deprem olurken, Gaziantep’te de büyüklükleri 6,4 ile 6,5 olan iki deprem meydana gelmişti. Kahramanmaraş’ta aynı gün saat 13.24’te bir deprem daha meydana geldi. Merkez üssü Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesi olan depremin büyüklüğü 7,6 olarak ölçüldü. Bu artçı değil yeni bir depremdi. Deprem, Kahramanmaraş, Kilis, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman, Malatya ve Hatay’da yıkıma yol açtı.
Yaşanan depremler sonrası deprem gerçeği de bir kaz daha gündemde. Bu süreçte Türkiye Deprem Tehlike Haritası da internette çok arananlar arasında. Peki, Deprem Risk Haritası Nasıl Kullanılır? Deprem Riski nasıl sorgulanır?
- Doğu Anadolu Fay Hattı Hakkında Neler Biliniyor?
Türkiye Deprem Tehlike Haritası yenilenerek, 18 Mart 2018 tarihli RG’de yayınlanmış, 1 Ocak 2019 tarihinde de yürürlüğe girmişti. AFAD‘ın internet sitesinde yıllara göre deprem tehlike haritaları da görülebiliyor.
Türkiye’nin yeni Deprem Tehlike Haritası ile “birinci derece deprem bölgesi” gibi ifadeler ortadan kalktı. Artık her yerleşim için yeni parametreler var. e-Devlet üzerinden ulaşılabilen Türkiye Deprem Tehlike Haritaları İnteraktif Web Uygulaması’ndan bu haritalara ulaşılabiliyor.
e-Devlet Kapısı üzerinden sunulan “Türkiye Deprem Tehlike Haritaları” uygulamasıyla ülkenin deprem tehlikesi ve kullanıcıların istediği konumdaki yer hareketleri, beklenebilecek en büyük değerleriyle veriliyor.
E-DEVLET DEPREM RİSKİ SORGULAMA
TÜRKİYE DEPREM TEHLİKE HARİTASI HAKKINDA
Atlas Dergisi, Türkiye Deprem Tehlike Haritası konusunu 2020 yılındaki Türkiye Deprem Atlası’nda işlemişti. Aşağıdaki yazı 2020 tarihli Türkiye Deprem Atlası’ndan siteye aktarılmıştır.
YAZI: DOÇ. DR. BÜLENT ÖZMEN
Türkiye’nin deprem bölgeleri haritaları bugüne dek altı kez değiştirildi. Bunun nedeni gerek deprem mühendisliği ve mühendislik sismolojisindeki gelişmeler, gerekse aktif tektonik ve sismotektonik bulguların, tarihsel ve aletsel dönemde hasara neden olmuş depremler hakkındaki bilgilerin ve depremlere ait kayıtların artmasıydı.
Değişiklikler 1945, 1947, 1963, 1972, 1996 ve 2019 yıllarında bakanlar kurulu kararlarıyla yapıldı. Son harita, 18 Mart 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı ve 1 Ocak 2019 tarihinde uygulamaya sokuldu. Böylece dünyada ve Türkiye’de deprem mühendisliği alanındaki gelişmelere ve diri fay çalışmaları ve deprem verilerinin artışına paralel olarak 23 yıl aradan sonra Türkiye’nin Deprem Haritası değiştirilmiş oldu.
Peki, yeni Türkiye Deprem Haritası ile nasıl değişiklikler geliyor?
Yeni Deprem Tehlike haritası interaktif hale getirildi. Kaynak: AFAD / deprem.afad.gov.tr
Bir önceki deprem bölgeleri haritası 1996 yılında yayınlanmıştı. O haritada Türkiye, 50 yıl içinde yüzde 90 ihtimalle aşılmayacak yer ivmelerine göre beş bölgeye ayrılmıştı. Haritada, Türkiye yüzölçümünün yüzde 66’sının birinci ve ikinci derece deprem bölgesinde bulunduğu ve nüfusunun yüzde 71’inin bu bölgelerde yaşadığı gösteriliyordu. 23 yıl aradan sonra yeni Deprem Tehlike Haritası’nın yürürlüğe girmesi ile bölgeleme olayı, yani “birinci derece deprem bölgesi”, “ikinci derece deprem bölgesi” gibi ifadeler ortadan kalktı.
Artık her yerleşim biriminin, mahallenin deprem tehlikesi, faya yakınlığına veya uzaklığına bağlı olarak değişebiliyor. Parsel bazında, hatta koordinat bilgilerinin girilmesi ile bina bazında deprem tehlikesi öğrenilebiliyor, istenirse deprem raporu alınabiliyor.
Binalarımızın bu haritada verilen deprem tehlikesi değerlerine göre yapılmak zorunda olduğu, mevcut binaların performanslarının değerlendirilmesinin ve riskli olanların belirlenmesinin buradaki tehlike değerlerine göre yapılacağı düşünüldüğünde, hepimiz doğrudan veya dolaylı bir şekilde bu değişimlerden etkileneceğiz.
NÜFUSUN YÜZDE 27’Sİ BU BÖLGEDE YAŞIYOR
İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’na (AFAD) göre, yeni deprem tehlike haritası göz önüne alındığında, Türkiye yüzölçümünün yüzde 18’i birinci derece deprem tehlikesi altında bulunuyor ve nüfusunun yüzde 27’si de bu bölgede yaşıyor. 475 yıllık dönüş periyodu ve 50 yıl içinde yüzde 90 ihtimalle aşılmayacak maksimum yer ivmelerini (PGA) gösteren 1996 tarihli harita ile kıyasladığımızda birinci derece (PGA ≥ 0.4 g) deprem bölgesinin toplam alanının 2019 tarihli haritada azaldığı görülüyor.
HARİTA NASIL KULLANILABİLİR?
AFAD tarafından hizmete sokulan web sayfası ile Yeni Deprem Tehlike haritası interaktif hale getirildi. E-devlet şifresi ile girilen bu sitede, bulunduğunuz yerin, bölgenin deprem tehlikesi ile ilgili çok farklı şekilde sorgulamalar yapılabiliyor, istenirse bunları harita üzerinde görebiliyor ve rapor halinde çıktı alabiliyorsunuz. Yeni deprem tehlike haritalarında deprem tehlikesi maksimum yer ivmesi, spektral ivme ve maksimum yer hızı cinsinden tanımlanıyor.
