Bilim insanları: En yakınımızdaki süper kütleli kara delik uyandı
2 min readBilim insanları, en yakınımızdaki süper kütleli kara deliğin bir “uyku döneminden” uyandığını ve milyon kat daha yoğun hale geldiğini söylüyor.
Sagittarius A* olarak bilinen süper kütleli kara delik, Samanyolu’nun merkezinde ve Güneş’ten yaklaşık 4 milyon kat daha büyük. Bilim insanlarının deyimiyle halihazırda çok “durgun”, özellikle parlak ya da aktif değil.
Ancak bilim insanları, yaklaşık 200 yıl önce kendisine çok yaklaşan kozmik nesneleri yediğini ve çok daha parlak hale geldiğini keşfetti. Araştırmacılara göre, parlaklıktaki artış sadece bir yıl içinde gerçekleşti ve sanki bir ormanda gizlenmiş tek bir ateşböceği aniden Güneş kadar parlak hale geldi.
Bilim insanları bunun neden gerçekleştiğini hâlâ tam olarak bilmiyor. Bir kara deliğin daha önce durgunken aktif hale gelmesine neyin sebep olduğunu anlamak amacıyla bu kara deliği ve yaşadığı değişimi incelemeye devam edecekler.
Yoğun olay, yüzyıllar sonra bir X-ışını “yankısı” yakalayan bilim insanları tarafından keşfedildi. Bu aynı zamanda kara deliğin etrafındaki galaktik moleküler bulutların yoğun parlaklığını da açıklıyor, bilim insanları bunların 19. yüzyılın başlarına doğru kara delikten çıkan X-ışınlarını yansıttığını söylüyor.
Çalışma, Nature’da yayımlanan “X-ray polarization evidence for a 200 years-old flare of Sgr A*” (Sgr A*’nın 200 yıllık bir parlaması için X-ışını polarizasyon kanıtı) başlıklı yeni makalede anlatılıyor.
Bu geçmiş faaliyetin yankısını gösteren IXPE verileri alttaki resimde turuncu renkte görülebilir. Bu veri, NASA’nın bir diğer X-ışını gözlemevi olan Chandra’nın mavi renkte görülen ve yalnızca Galaktik merkezden gelen doğrudan ışığı gösteren verileriyle birleştirildi. Üstteki görsel, Samanyolu’nun merkezinin Chandra tarafından elde edilen çok daha geniş bir görünümü (NASA/CXC/SAO/IXPE)
Daha önce bir X-ışınını bu şekilde incelemek imkansızdı. Ancak yeni çalışma, bilim insanlarının X-ışını ışığını daha önce mümkün olandan daha hassas ve belirli bir şekilde tespit etmelerini sağlayan X-ışını Görüntüleme Polarimetri Kaşifi kullanılarak yapıldı.
